Zombi virusi

Odmrzavanje drevnog permafrosta usled klimatskih promena može predstavljati novu pretnju za ljude. Kako se svet zagreva, ogromne količine permafrosta se tope, oslobađajući pri tome materijal koji je godinama bio zarobljen u ledu. Istraživači su do sada oživeli skoro dve desetine virusa — uključujući i jedan zamrznut ispod jezera više od 48.500 godina. 

Permafrost na području Sibira podlegao procesu odmrzavanja

Izvor slike:https://www.pbs.org/newshour/science/driven-by-climate-change-thawing-permafrost-is-radically-changing-the-arctic-landscape

Tim evropskih istraživača, ispitao je drevne uzorke sakupljene iz sedam uzoraka permafrosta i dva uzorka vode uzetih iz sibirskih reka. Oni su oživeli i okarakterisali 13 novih patogena i nazvali ih „zombi virusima”. Tri virusa — nazvana Megavirus mamut, Pithovirus mamut i Pandoravirus mamut — pronađena su unutar 27.000 godina stare okamenjene vune mamuta, dok su neki pronađeni u smrznutim crevima drevnog sibirskog vuka. Međutim, postavlja se pitanje, mogu li se tek odmrznuti virusi „probuditi” i zaraziti bilo šta?  

Uzorci permafrosta   

Izvor slike: https://media.cnn.com/api/v1/images/stellar/prod/230301130341-04-permafrost-virus-risk-climate-cores.jpg?c=16×9&q=h_720,w_1280,c_fill/f_webp 

Potencijalna pretnja po ljude i životnu sredinu?

U zatvorenom laboratorijskom okruženju, naučnici su pažljivo odmrzli viruse i sekvencirali njihove genome. Zatim su zarazili ćelije amebe „probuđenim” virusima. Uprkos tome što su stari i do 48.000 godina, nekoliko virusa je bilo u stanju da se replicira unutar ameba, što je dovelo do njihove smrti i oslobađanja novih virusnih čestica.

Istraživači su se fokusirali na viruse koji inficiraju amebe, jer su one dobri model organizmi i zato što u radu sa njima postoji minimalan rizik od slučajnog infekcije laboratorijskog osoblja. Malo je verovatno da virusi koji izazivaju bolesti kod ljudi mogu preživeti ponovljeni ciklus odmrzavanja i zamrzavanja koji se dešava.

Kako su uspeli da zaraze isključivo amebe, ovi virusi ne predstavljaju opasnost po ljude, ali njihovo prisustvo i infektivnost sugerišu da bi drevni virusi koji inficiraju životinje/ljude i dalje mogli biti virulentni i opasni ukoliko dođe do njihovog odmrzavanja. Oživljeni virus je dobio ime Pandoravirus yedoma, na osnovu njegove potecijale zastupljenosti u permafrostu, kao i samog tipa permafrosta u kojem je pronađen. Istraživači smatraju da postoji mnogo više virusa za pronalaženje, osim onih koji inficiraju samo amebe. 

Takođe, u životnu sredinu se oslobađa ogroman broj bakterija, kako se svet zagreva. Ipak, zahvaljujući antibioticima koji su nam na raspolaganju, moglo bi se pretpostaviti da će se one pokazati manje opasnim.

Elektron mikrografski prikaz izolovanih virusa iz permafrosta

Izvor slike: https://www.biorxiv.org/content/biorxiv/early/2022/11/10/2022.11.10.515937/F1.large.jpg 

Prethodna istraživanja o virusima „zaključanim” unutar arktičkog permafrosta bila su malobrojna, međutim, naučnici tvrde da ova studija opovrgava stariju hipotezu da permafrost sadrži mali broj potencijalno aktivnih virusa. Pored virusa koje su oživeli, tim je pronašao dokaze o brojnim drugim vrstama, uključujući i neke povezane sa poznatim ljudskim patogenima, kao što su pox virusi i herpes virusi. Ukoliko bi se neki od ovih sojeva probudio i zarazio ljude, moderne vakcine bi verovatno ponudile određenu zaštitu. 

Najveći rizik, zapravo, predstavljaju nepoznati virusi, poput SARS-CoV-2, patogena odgovornog za COVID-19. Ove klice imaju potencijal da se brzo šire kroz populacije, jer ne aktiviraju primarni imunski odgovor.

Mnogi virusi, koji će biti oslobođeni kako se led bude otapao, biće nam potpuno nepoznati. Ostaje nam da otkrijemo koliko će ovi virusi biti virulentni, kada budu izloženi svetlosti, toploti i kiseoniku iz spoljašnjeg okruženja.

Izvori:

• Jean-Marie Alempic, Audrey Lartigue, Artemiy E Goncharov, Guido Grosse, Jens Strauss, Alexey N. Tikhonov, Alexander N. Fedorov, Olivier Poirot, Matthieu Legendre, Sébastien Santini, Chantal Abergel,  An update on eukaryotic viruses revived from ancient permafrost (2022)
• https://www.sciencealert.com/scientists-revived-ancient-zombie-viruses-frozen-for-eons-in-siberia