Svemirsko grožđe — šta ćemo saznati?
Da li sadnice gajenih biljaka koje provedu vreme u stresnim uslovima nulte gravitacije mogu nešto da nam kažu o izgledima za poljoprivredu budućnosti, suočenu sa klimatskim promenama?
Gejenje biljaka u svemiru
Izvor slike: https://www.wired.com/story/growing-peppers-on-the-iss-is-just-the-start-of-space-farming/
Povratnici
Startap kompanija Space Cargo Unlimited je 2020. godine, u sklopu istraživačkog programa koji predvodi, na međunarodnu svemirsku stanicu (International Space Station — ISS) poslala 320 čokota vinove loze sorte Merlo i Kaberne Sovinjon, zajedno sa 12 flaša vina Pétrus Millésime 2000. Ovaj projekat, nazvan ‘’Mission WISE’’, ima za cilj da utvrdi na koji način uslovi u kojima nema gravitacije utiču na biljke, sa potencijalnom primenom ovih saznanja na poljoprivredu budućnosti suočenu sa klimatskim promenama.
Gajenje vinove loze na Međunarodnoj svemirskoj stanici
Izvor slike: https://winefolly.com/lifestyle/iss-reveals-first-attempt-wine-grape-production-outer-space/
U januaru 2021. godine ove sadnice sletele su nakon pređenih 300 miliona kilometara u nultoj gravitaciji. Posađene su na Zemlji u februaru ove godine i berba njihovog grožđa, od koga će se praviti i ispitivati vino, očekuje se sledeće godine. Ispitivanja i poređenja sa ‘’sestrinskim’’ biljkama gajenim na Zemlji izvršena su u saradnji sa Institutom za vino u Bordou. Ideja je da se utvrdi da li izlaganje biljaka velikom stresu, što je boravak u nultoj gravitaciji zasigurno bio, može da utiče na njihovu izdržljivost nasuprot drugim izvorima stresa na Zemlji. Jedna od posledica klimatskih promena jeste povećana incidenca plamenjače vinove loze i Phylloxera, na čemu je primarni fokus ovih ispitivanja. Iako još nisu objavljeni detaljni rezultati, predstavnici projekta navode da ove sadnice značajno bolje odolevaju ovim bolestima. Sadnice su u uslovima nulte gravitacije međusobno različito reagovale u pogledu intenziteta rasta, što bi moglo da posluži kao osnova za buduću veštačku selekciju biljaka, koje bolje rastu u uslovima stresa.
Medjunarodna svemirska stanica — ISS
Izvor slike: www.nasa.gov
Pored sadnica vinove loze, na svemirsku stanicu je otputovalo i 12 flaša vina Pétrus Millésime 2000. Prvi utisci bili su da je vino drugačijeg, boljeg ukusa od istog vina čuvanog u normalnim uslovima. Zapažene su i izmenjene koncentracije polifenola, antioksidanasa povezanih sa povoljnim uticajem na kardiovaskularno zdravlje.
Prethodna iskustva
Uzgajanje biljaka u svemirskoj stanici nije novost. Još od 2002. godine posada međunarodne svemirske stanice u svojoj ‘’svemirskoj bašti’’ pod nazivom ‘’Lada greenhouse’’ gajila je različite jestive biljke. Svrha ovog projekta je sasvim praktična: uzgajanje hrane na svemirskoj stanici umanjuje količine hrane koje se moraju nositi sa Zemlje na svemirskim misijama. Uz to, astronauti su ispitivali i kakvi mikroorganizmi rastu na biljkama u ovakvim uslovima, na koji način se mogu sterilizovati proizvodi i na koji način se može optimizovati prinos sa dostupnim resursima u svemirskoj stanici. Takođe, značajna opažanja bila su posvećena uticaju nulte gravitacije na fiziologiju tih biljaka. Rezultati ovih istraživanja pomoći će i u optimizovanju proizvodnje na Zemlji. Pored praktične prednosti uzgajanja biljaka u svemirskim stanicama, ovakva praksa ima i pozitivno psihološko dejstvo na astronaute. Ovaj aspekt treba imati u vidu posebno u planiranju misija koje će, kako vreme bude odmicalo, putovati sve dalje od naše planete.
Zelena salata ‘’Mizuna’’ na Međunarodnoj svemirskoj stanici
Izvor slike: www.nasa.gov
Izvori:
