ŠUME U VOJVODINI
Ne postoji čovek u Srbiji koji bar jednom nije pogledao kultni film Dušana Kovačevića ‚‚Balkanski špijun”. Poput lika kog tumači Milan Mihailović i koji uzvikuje: ‚‚Okrečite Beograd!”, danas u Srbiji čuje se glas: ‚‚Pošumite Vojvodinu.”.Taj glas je stidljiv, tih, marginalan, baš poput problema kojim se bavi. Tako tanak i blag nije uspeo da dopre ni do ušiju nadležnih, ali ni do većih novinskih i televizijskih agencija. Vidljiv ili ne, problem postoji i zato ćemo se danas baviti osnovnim aspektima ovog problema.
Šuma
Izvor:
Autonomna pokrajina Vojvodina
Vojvodina je autonomna pokrajina u sastavu Republike Srbije. Prostire se na površini od 21500 km² i ima oko 2 miliona stanovnika. Pokrajinu karakteriše pretežno ravničarski reljef sa dve dominantne planine, Fruškom gorom i Vršačkim planinama. Trenutni procenat pošumljenosti od 6.37% na teritoriji A.P. Vojvodine nije dovoljan za stabilnost i održivi razvoj biodiveriziteta! Drugim rečima, od ukupne površine od 21500 km², svega 1370 km² pokrivaju šume. Taj procenat A.P. Vojvodinu svrstava u najmanje pošumljeni region Srbije, ali i Evrope.
Po priloženoj mapi pošumljenosti u Vojvodini, najmanje procente imaju opštine Stara Pazova, Mali Iđoš i Vrbas, a najbolje brojke utvrđene su u opštinama Beočin, Sremski Karlovci, Šid i Pećinci.
Karta pošumljenosti A.P. Vojvodine po opštinama.
Statistika koja upozorava
U našoj zemlji postoji problem takozvanog ‚‚Lako ćemo” pristupa koji nije uspeo da zaobiđe ni ovu oblast. Pored standardnih prirodnih faktora koji uništavaju, ionako oskudan šumski fond, kao što su: biljne vaši, gljive, kisele kiše, požari i druge elementarne nepogode, prisutni su i abiotički faktori kao što je naravno, seča šuma, što legalno, što ilegalno.
Prema podacima Zavoda za statistiku, od ukupno 2420751 domaćinstava na teritoriji Republike Srbije, gotovo 67% koristi drvo za ogrev. To je broj od ukupno 1618585 domaćinstava, a broj ima tendenciju konstantnog rasta, iz godine u godinu. Nemar, u kombinaciji sa visokom potrošnjom, dovodi do katastrofalnih posledica.
Podaci Zavoda za statistiku iz 2021. godine govore u prilog gore navedenoj tezi. Šteta u državnim šumama u 2021. iznosila je 197000 m³, od čega je ljudski faktor napravio štetu od 19000m³ , na elementarne nepogode otpalo je 120000 m³ (61%). Požari, kojih je bilo 34, prouzrokovali su štetu od 3500m³, dok je šteta od biljnih vaši iznosila 45000m³.
Seča šume u Vojvodini
Monitoring
Podaci višegodišnjeg monitoringa stanja krošnji stabala, istakla su biotičke faktore koji utiču na oštećenja. Monitoring u ovoj oblasti je neophodan, i stručnjaci apeluju da bi češće morao biti sporovođen. Podaci višegodišnjeg monitoringa objavljeni 2014. godine nedvosmisleno ukazuju da je prisutan porast procenta stabala kod kojih se javlja defolijacija kao rezultat insekata, bolesti i suše. Broj stabala bez oštećenja kod vrsta koje su obuhvaćene monitoringom u datom periodu bio je ispod 40%. Najizraženije oštećenja oličena u defolijaciji javile su se kod vrsta hrast lužnjak i hrast kitnjak. Razlog tome su jake suše koje su tom periodu pogodile Republiku Srbiju, a što se i te kako odrazilo na zdravstevno stanje stabala ovih vrsta. Najbolje rezultate pokazala je bukva, sa procentom stabala bez oštećenja od preko 70% što je izuzetno dobar rezultat u poređenju sa ostalim vrstama.
Hrast lužnjak
Korak po korak
Dostizanjem brojke od 0,16ha po glavi stanovnika dostigao bi se prosek razvijenih evropsih zemalja u domenu pošumljenosti. Ta brojka bi se dostigla sadnjom 170000 ha novih šuma čime bi se procenat sa sadašnijih 6,37% popeo na 14,48%. To je svakako trnovit put sa bezbroj peripetija. Glavni aspekt je naravno finansijski, takav poduhvat zahtevao bi izrade projekata, obezbeđivanje adekvatnog zemljišta, sredstava i ljudi za zaštitu i održavanje, a sve to košta. Na sajtu preduzeća ‚‚Vojvodinasume” postoji detaljno opisan plan vezan za ovu temu, ali ne postoje nikakvi konkretni podaci dokle se stiglo sa projektom. Pored ulaganja potrebno je povećati svest pojedinaca o tome da šuma i drvo nisu samo šuma i drvo. Očuvanje šuma je od nemerljivog značaja za kvalitet života stanovnika Srbije. Razlozi tome su brojni, pre svega zdravstveni, potom ekonomski ali i ekološki u smislu očuvanja biodiverziteta. Zbog svega navedenog, nije zgoreg ponoviti: ‚‚Pošumite Vojvodinu, pošumite Vojvodinu!”. 
Šuma
Izvor:https://poljoprivreda.info/images/chtml/magazin/agroekologija/2023/2023-suma-jesen.jpg
Izvori:
- https://www.stat.gov.rs/sr-latn/vesti/20220603-stete-u-sumama-2021/?s=1304
- https://data.stat.gov.rs/Home/Result/31020307?languageCode=sr-Latn&fbclid=IwAR1FeWvexI2PgisZcGkXBlop54Fg7q4ptr4eZvnJoJyAq0fiWa-qas0qaq0
- https://voice.org.rs/vojvodina-ostaje-bez-suma-vlast-ne-mari-a-poljoprivreda-gubi-stotine-miliona-evra/
- https://www.vojvodinasume.rs/sume/procena-optimalne-sumovitosti-u-vojvodini/
- https://scindeks-clanci.ceon.rs/data/pdf/0563-9034/2014/0563-90341494023D.pdf
