Sa svakim otkucajem srca — vremena je sve manje
Koji je najčešći uzrok smrti kod ljudi? Većina bi prvo pomislila na rak. Veliki broj ljudi poznaje nekog ko je imao rak ili nekog ko je, čak, preminuo od ove bolesti. Ipak, ono što je manje poznato je to da vodeći uzrok smrti i invaliditeta u svetu nisu tumori, već bolesti srca i krvnih sudova! Procenjeno je da je od kardiovaskularnih bolesti 2019. godine na svetu preminulo čak 18,6 miliona ljudi.
Ovaj broj može se smanjiti identifikacijom i otklanjanjem faktora koji doprinose razvoju bolesti. Slično je već učinjeno u prošlosti kada se došlo do zaključka da duvan, fizička neaktivnost i dijabetes dovode do razvoja kardiovaskularnih bolesti i kada je preventivnim delovanjem broj smrtnih slučajeva prepolovljen. Dakle, neophodno je pronaći uzroke i poraditi na njima. Danas veoma veliku ulogu ima zagađenje vazduha, koje je često zanemaren faktor nastanka bolesti.
Izlaganje zagađenom vazduhu utiče na nastanak poremećaja kardiovaskularnog sistema
Izvor: https://www.metrohospitals.com/blogs/cardiology-ctvs/air-pollution-and-its-effect-on-the-human-heart
Koliko zapravo zagađenje sredine u kojoj živimo može uticati na naš kardiovaskularni sistem?
Zagađen vazduh jeste mešavina gasova čiji sastav na datom mestu odstupa od uobičajenog. Polutanti koji mogu naštetiti zdravlju su na primer: azot-oksidi, sumpor-dioksid, ugljen-monoksid, benzen, toluen, ksilen… Zagađenje može dolaziti iz stambenih objekata (sagorevanje uglja, drveta, slame, razni sprejevi, grejanje na gas i drugo) ili van njih (automobili, brodovi, fabrike koje koriste ugalj…). Zagađenje vazduha je četvrti po redu uzrok bolesti i smrti u svetu i nalazi se ispred povišenog LDL holesterola u krvi, alkohola, fizičke neaktivnosti i povišenog body mass indeksa! Prema istraživanjima, broj smrtnih slučajeva povezanih sa zagađenjem vazduha u domaćinstvima opada, dok je broj povezan sa ambijentalnim zagađenjem od 1990. godine porastao za 51% i nastavlja da raste. Smatra se da 20% smrtnih ishoda usled bolesti kardiovaskularnog sistema dolazi od zagađenja vazduha.
Zagađenje vazduha je jedan od najčešćih uzroka bolesti i smrti u svetu
Izvor: https://www.euractiv.com/section/climate-environment/news/greenhouse-gas-levels-hit-record-world-struggles-to-curb-damage/
U zavisnosti od dužine izlaganja ovakvom vazduhu javljaju se određena stanja koja vode nastanku poremećaja kardiovaskularnog sistema kao što su akutni koronarni sindrom, moždani udar, aritmije srca i slabosti srca.
Izvor: https://pubs.acs.org/cms/10.1021/acs.est.1c08080/asset/images/acs.est.1c08080.social.jpeg_v03
Vremenski uslovi
Pokazano je da vremenski uslovi poput: visokih temperatura, poplava i jakih vetrova mogu uticati na pojavu kardiovaskularnih oboljenja ili drugih stanja koja dovode do njihovog razvijanja. Procena je da je u toku 2019. godine usled visokih temperatura od kardivaskularnih bolesti preminulo oko 95 000 ljudi. Sa globalnim promenama klime, menja se verovatnoća za porast ovog broja. Smrtni slučajevi od bolesti srca i krvnih sudova uglavnom su bili vezani za određena područja, međutim sa promenama u industriji i klimi koje su nastupile i koje nastupaju sve većom brzinom dolazimo do sve većih – globalnih problema. Možemo reći da problem postaje univerzalan za sve delove sveta.
Vremenski uslovi poput visokih temperatura mogu uticati na razvoj kardiovaskularnih oboljenja
Izvor: https://share-cdn-prod.azureedge.net/wp-content/uploads/2014/10/heat-stroke.png.webp
Moguća rešenja
Na prvom mestu, kako bismo smanjili broj smrtnih slučajeva i obolelih neophodno je direktno zaštititi stanovništvo izolovanjem ljudi od faktora zagađenja i vremenskih nepogoda. To može da predstavlja odlazak u manje urbane sredine, ali i korišćenje zaštitne opreme, prečišćivača i izolacija ljudi u zatvoren prostor tokom perioda intenzivnog zagađenja.
Drugo, neophodno je smanjiti emisije štetnih gasova i edukovati ljude, a pogotovo hronične bolesnike koji imaju neke od poremećaja KVS-a. Smanjenje emisije štetnih gasova se može izvesti izmeštanjem postrojenja koja doprinose emisijama i postavljanjem filtera i katalizatora tako da se smanji štetnost gasova koji se odaju u životnu sredinu.
Potrebno je zaštititi i edukovati stanovništvo, smanjiti emisije štetnih gasova i vršiti dalja istraživanja
Izvor: https://www.ieatgreen.com/tell-the-epa-we-need-to-protect-clean-air-help-resist-changes-to-snap-benefit-program-call-cuomo-and-say-no-to-gmo/
Treće, neophodno je vršiti dalja istraživanja o štetnom uticaju ovih faktora na zdravlje ljudi, pogotovo u pogođenim područjima. Pored toga, što pre se mora početi sa idejnim rešenjima i implementacijom istih.
Vazduh je nešto što ne možemo da vidimo, a vremenske uslove često zanemarujemo jer smo navikli na njih praktično od rođenja. U interesu društva je zdrav pojedinac, a aktivno učešće u rešavanju ovih problema i edukaciji drugih od velikog je značaja za sve nas. Svet nije više isti, a male razlike mogu da naprave velike posledice. Zato, čuvajmo se, pričajmo o ovim problemima i sačuvajmo jedni druge!
Sa idejnim rešenjima i implementacijom istih se mora početi što pre
Izvor: https://www.healthpolicypartnership.com/app/uploads/heart-health-climate-blog-socials.jpg
Izvori:
