Četvorogodišnji rat šimpanzi

Kao ljudi smo dugo držali do svoje posebnosti, delom zbog sposobnosti upotrebe oruđa, sve dok nisu uočene šimpanze kako koriste modifikovane grančice da „pecaju“ termite. Džejn Gudal (čuveni primatolog) i saradnici u Nacionalnom parku Gombe Strim u Tanzaniji su istraživali grupaciju šimpanzi pod nazivom Kasakela. Ova istraživanja su nam donela saznanja da su šimpanze daleko sposobnije i sličnije ljudima nego što se isprva mislilo.

Nacionalni park Gombe

Izvor slike: https://janegoodall.ca/what-we-do/africa-programs/gombe-stream-research-centre/

Šta je dovelo do rata??

Nakon smene predvodnika grupe Kasakela došlo je do nezadovoljstva i posledične segregacije manjeg broja članova i formiranja nove zajednice pod nazivom Kahama. Naizgled bezazlena podela dovešće do četvorogodišnjeg rata (1974-1978). Osim date podele ne postoje implikacije da se išta drugo krije u pozadini monstruoznih ubistava.

Šimpaze vode ratove kao i ljudi

Izvor slike: https://roaring.earth/chimpanzees-war/ 

Rat

I pre otpočinjanja rata bilo je poznato da su šimpanze teritorijalne životinje. Međutim, događaji koji će uslediti, dodali su novu dimenziju ovom saznanju. Ubrzo nakon podele prvobitnog plemena, ustupile su borbe za teritoriju.

Prva žrtva bio je mladi mužjak Kahame, koji je napadnut iz zasede u toku hranjenja (poznato je da šimpanze uglavnom jedu same, te je ovaj napad obeležen kao osmišljen i besprekorno izveden). Mladi mužjak je nakon nanešenih povreda uspeo da pobegne, ali se sumnja da je podlegao povredama. Ostali mužjaci iz novonastale grupacije, nisu imali toliko sreće. Organizovani timovi Kasakele su, na najokrutnije načine, mučili i ubijali jednog po jednog mužjaka Kahame. 

Napad osmišljen i besprekorno izveden

Izvor slike: https://www.newscientist.com/article/mg22229682-600-only-known-chimp-war-reveals-how-societies-splinter/

Bez milosti

Nakon poslednjeg usmrćenog mužjaka, na red su došle i ženke. One koje su preživele su bivale mučene, a zatim porobljene. 

Prvi put u istoriji je uočeno da šimpanze dobrovoljno ubijaju pripadnika u okviru vrste, a sve to uz proslavljanje gnusnog čina, u vidu huktanja, radosnog vrištanja i mlataranja granama. 

 

Razrešenje

Iako su pre rata uočena bizarna otkrića u vidu izlovljanja drugih primata, prvenstveno manjeg primata iz roda Colubus, Gudal nije pridavala naročit značaj ovom ponašanju, opravdavajući ga potragom za hranom. Bitno je  napomenuti da je data manifestacija  podrazumevala formiranje timova za lov, organizaciju i rastrzanje nemoćne životinje, te deljenje raskomadanog plena.

Čimpanza sa ulovom, majmun iz roda Colubus

Izvor slike: https://unbelievable-facts.com/2017/04/gombe-chimpanzee-war.html

Međutim, zastupanju mirnodopske naravi šimpanzi od strane Gudal i saradnika, je ubrzo došao kraj. Posmatranjem ratova, lova kao i kanibalističkog infanticida i to od strane ženki, Gudal je korenito promenila svoja ubeđenja. Svoja zapažanja je dala u memoaru „Through a Window: My Thirty Years with the Chimpanzees of Gombe“. U memoarima se priseća najneobičnijih metoda mučenja i iznurivanja. Priznala je da su je dugo nakon rata budile užasavajuće slike jednog od mužjaka, sa simpatičnim nazivom Satana (Satan), kako u šake kupi krv iz rane sveže povređenog, a sve uz pobedničke pokliče. Nezamislive okrutnosti su se ređale jedna za drugom, između ostalog, i  pokušaji skidanja kože sa noge umirućeg.

Jedan od najpotresnijihdogađaja, u kom mladi šimpanza iz plemena Kasakela kamenom neumorno udara ostarelog šimpanzu iz suparničke grupe, se najviše ističe, uzimajući u obzir da mu je stari šimpanza bio uzor u toku odrastanja.

Korišćenje oruđa za nanošenje fizičke povrede mimo lova za ishranu, pa čak i političke afilijacije pri stupanju u borbe – poznatije kao rat, su do tada bile uočene samo u ljudskoj populaciji. 

Ovakvi oblici brutalnosti otvorili su nam nova vrata u svet naših bliskih rođaka i ukazali da je genetički potvrđena sličnost evidentnija nego što se pre dalo zaključiti. 

Dva odrasla mužjaka u tuči

Izvor fotografije: https://roaring.earth/chimpanzees-war/

 

 

Izvor:

• Feldblum, J. T., Manfredi, S., Gilby, I. C., & Pusey, A. E. (2018). The timing and causes of a unique chimpanzee community fission preceding Gombe’s “Four-Year War.” American Journal of Physical Anthropology, 166(3), 730–744. doi:10.1002/ajpa.23462 
• De Waal, F. B. M. (2005). A century of getting to know the chimpanzee. Nature, 437(7055), 56–59. doi:10.1038/nature03999